Εδώ που τα λέμε βέβαια, οι εγγυήσεις του Χίτλερ –θυμηθείτε απλά τις καταλήψεις της Αυστρίας και της Τσεχοσλοβακίας- δεν άξιζαν ούτε το φύλλο χαρτιού όπου είχαν καταγραφεί.....κι έτσι στην πρώτη ευκαιρία ο Γερμανός στρατιωτικός διοικητής στην Κοπεγχάγη έβγαλε μια διαταγή σύμφωνα με την οποία από την επόμενη κιόλας Κυριακή όλοι οι Εβραίοι της Δανίας θα έπρεπε να κυκλοφορούν με το επαίσχυντο άστρο στην πλάτη δήθεν για να μπορούν οι Γερμανοί τους να ξεχωρίζουν και να τους προστατεύουν καλύτερα.
Βέβαια η επιδίωξη των Γερμανών ήταν σαφής…..στην πρώτη ευκαιρία μάζεμα προώθηση στα στρατόπεδα και εφαρμογή της τελικής λύσης.
Την κρίσιμη Κυριακή λοιπόν αγαπημένοι μου σύντροφοι και συναγωνιστές, όπου όλοι αναρωτιόντουσαν τι θα γίνει τελικά με τους Εβραίους, ο τότε Δανός βασιλιάς Φρειδερίκος και όλη του η οικογένειά του βγήκαν πρωί πρωί από τα Ανάκτορα και κατευθύνθηκαν πεζοί προς το ΤΙΒΟΛΙ -το περίφημο λούνα παρκ- όπου παρέμειναν όλη την ημέρα συνομιλώντας με τους πολίτες, διασκεδάζοντας και υπαγορεύοντας σιωπηλά τι θα πρέπει να πράξει ο λαός…..πώς?.....όλη η βασιλική οικογένεια σύντροφοι είχε ραμμένο στην πλάτη της ένα πελώριο άστρο του Δαβίδ…..δήλωναν απλά Εβραίοι…..και την άλλη μέρα όλοι οι Δανοί –παραδειγματιζόμενοι απ την πράξη του ηγέτη τους- κόλλησαν στην πλάτη τους το άστρο…..κι έτσι απλά ο εύκολος εντοπισμός των πραγματικών Εβραίων ήταν αδύνατος.
Αυτή η μεγαλειώδης, συγκινητική αλλά και επικίνδυνη πρωτοβουλία του Δανού βασιλιά, ήταν η ευρηματικότερη, γενναιότερη και αποτελεσματικότερη ειρηνική αντιμετώπιση των Ναζιστών στην αποτρόπαιη απόφαση τους να εξοντώσουν το εβραϊκό γένος.
Και τελικά θυμήθηκα τον «πιανίστα»…..με την καταπληκτική μουσική του Σοπέν.....τους ήρωες του.....και νάτος!!!
“Απλά δεν μπορώ να καταλάβω πώς μπορέσαμε να κάνουμε τέτοια εγκλήματα εναντίον ανυπεράσπιστων πολιτών, εναντίον Εβραίων. Αναρωτιέμαι ξανά και ξανά. Πώς είναι δυνατόν;”
Απόσπασμα από το ημερολόγιο του Χόσενφελντ
Σε καιρούς σκοταδισμού και απίστευτης παράνοιας σύντροφοι, όπως αυτή του Β’ ΠΠ, κάποιοι άνθρωποι ξεχωριστοί, έτσι σαν μικρά αστεράκια μέσα σε σκοτάδια βαθειά, γίνονται παράδειγμα για τους πολλούς. Για τους πολλούς, που τα γεγονότα και η εφήμερη εξουσία τους παρασύρουν ή απλά δεν έχουν το θάρρος να αρνηθούν.
Τέτοιος ήταν ο Βιλμ Χόσενφελντ. Ένας Γερμανός δάσκαλος και λοχαγός της Βέρμαχτ σ’ όλο το Β’ ΠΠ, που όταν τοποθετήθηκε στη Βαρσοβία και είδε σ’ όλο τους το μεγαλείο τις απάνθρωπες πρακτικές των Γερμανών απέναντι στους Πολωνούς αρχικά και στους Εβραίους αργότερα, προσπάθησε με κάθε τρόπο να βοηθήσει τους πάντες, ακόμα και έναν Γερμανό αντικαθεστωτικό που τον κυνηγούσε η Γκεστάπο.
Και είναι αλήθεια ότι έγινε φίλος με αρκετούς Πολωνούς και προσπάθησε να μάθει και τη γλώσσα τους…..και είναι αλήθεια ότι παρά τις επίσημες απαγορεύσεις παρακολουθούσε τη λειτουργία σε πολωνικές εκκλησίες, όπου μεταλάμβανε και εξομολογείτο.
Και βοηθούσε εκδίδοντας τους χαρτιά εργασίας, βιβλιάριο ζωής -πιστέψτε με- την εποχή που εξιστορούμε.
Αυτός ο άνθρωπος ,όταν ο πόλεμος κόντευε να λήξει, συνελήφθη από τους Ρώσους μαζί με τη μονάδα του, τριάντα χιλιόμετρα έξω από τη Βαρσοβία, καταδικάστηκε σε είκοσι πέντε χρόνια καταναγκαστικής εργασίας και βασανίστηκε, γιατί οι Ρώσοι πίστευαν ότι ήταν μέλος της Αμπβέρ και της Μυστικής Αστυνομίας…..και όλες οι προσπάθειες Πολωνών και Εβραίων για την απελευθέρωσή του έπεσαν στο κενό…..ώσπου το 1952 πέθανε από καρδιακή προσβολή σε στρατόπεδο αιχμαλώτων έξω από το Στάλινγκραντ, πιθανόν από βασανιστήρια.
Η αναγνώριση του ήρθε κάπως αργά –και μετά την προβολή του «ΠΙΑΝΙΣΤΑ» που μας έδωσε την αφορμή να γράψουμε κι αυτά τα δυο λογάκια- το 2007, όταν ο τότε Πολωνός πρόεδρος Καζίνσκυ, του απένειμε μετά θάνατον τον Ανώτατο Σταυρό της Πολωνίας και το 2009 όταν το Ισραηλινό ίδρυμα Γιαντ Βασέμ του απένειμε τον τίτλο του Δίκαιου Μεταξύ των Εθνών, που τον παρέλαβε ο γιος του στο Βερολίνο.
Μια ταινία που όλα της, καταστάσεις, πρόσωπα και αντιδράσεις καταγράφονται με εξαιρετική άνεση στην αφήγηση από το σκηνοθέτη -η ταινία σύντροφοι διαρκεί σχεδόν δυόμισι ώρες και δεν κουράζει στο παραμικρό- που κι ο ίδιος τα έχει ζήσει σαν παιδί. Μια ταινία με καταπληκτική μουσική και τελικά –παρά τη φρίκη- αισιόδοξη μιας κι η ελπίδα κυριαρχεί σ’ όλη της τη διάρκεια.
Αυτός λοιπόν ο άνθρωπος σύντροφοι μου έσωσε κυριολεκτικά τον Πολωνοεβραίο πιανίστα Βλάντισλαβ Σπίλμαν, στα απομνημονεύματα του οποίου βασίζεται «Ο ΠΙΑΝΙΣΤΑΣ» που γυρίστηκε το 2002 σε σκηνοθεσία του Ρομάν Πολάνσκι και βραβεύτηκε με το Χρυσό Φοίνικα του Φεστιβάλ των Καννών το 2002 και απέσπασε τρία βραβεία Όσκαρ το 2003, αυτά της σκηνοθεσίας, της πρώτης ανδρικής ερμηνείας -στον Άντριαν Μπρόντυ που υποδύεται λιτά, συγκρατημένα και σπαρακτικά τον Σπίλμαν και που για να τον υποδυθεί έχασε δεκατέσσερα κιλά σε έξη περίπου εβδομάδες- και του διασκευασμένου Σεναρίου.
Ένας διάσημος Πολωνοεβραίος πιανίστας λοιπόν, καταφέρνει να γλιτώσει από μεταφορά σε στρατόπεδο συγκέντρωσης σε μια δοσμένη με ζεστασιά και συγκίνηση ταινία, που μιλά με αγάπη και σεβασμό για τον άνθρωπο και τη ζωή, που αποτελεί στοχασμό πάνω στον πόλεμο και τον παραλογισμό του αλλά και στον αγώνα για επιβίωση μια ταινία που σ' αγγίζει άμεσα στην καρδιά.
Μια ταινία που όλα της, καταστάσεις, πρόσωπα και αντιδράσεις καταγράφονται με εξαιρετική άνεση στην αφήγηση από το σκηνοθέτη -η ταινία σύντροφοι διαρκεί σχεδόν δυόμισι ώρες και δεν κουράζει στο παραμικρό- που κι ο ίδιος τα έχει ζήσει σαν παιδί. Μια ταινία με καταπληκτική μουσική και τελικά –παρά τη φρίκη- αισιόδοξη μιας κι η ελπίδα κυριαρχεί σ’ όλη της τη διάρκεια.
Δείτε τη σύντροφοι αν σας έχει ξεφύγει…..αξίζει το κόπο!!!
Ο αληθινός Πιανίστας τώρα σύντροφοι –ο Βλάντισλαβ Σπίλμαν- έγραψε το ημερολόγιο του –τον «πιανίστα» (που κυκλοφόρησε και στην Ελλάδα)- το 1945, λίγο πριν τη λήξη του πολέμου, όταν κι ο ίδιος σαφώς συγκλονισμένος αναζητούσε τρόπο για να επανέλθει στην κανονική.
Διάβασα σύντροφοι, ότι το βιβλίο στην αρχή λογοκρίθηκε απ τους νέους κατακτητές της Πολωνίας, τους Σοβιετικούς, οι οποίοι αν και το εξέδωσαν αρχικά με τίτλο «Ο θάνατος της πόλης», φρόντισαν άμεσα, με τη βοήθεια και των Πολωνών ομοϊδεατών τους, να το
αποσύρουν από την αγορά. Γιατί?.....απλά σύντροφοι οι αλήθειες που καταγράφονταν στις σελίδες του δεν βόλευαν ούτε τους νικητές αλλά ούτε και τους ηττημένους…..και τελικά μόνο χάρη στην επιμονή του Γερμανού ποιητή Βολφ Μπίρμαν, ο γιος του Σπίλμαν βρήκε το τετράδιο από τη βιβλιοθήκη του πατέρα του, και ο «Πιανίστας» -βιβλίο της χρονιάς για τους «Los Angeles Times» το 1999 - ήρθε ν’ αποκαταστήσει κάποια πράγματα και επιτέλους να ξεκινήσει το σπάσιμο του τοίχου της σιωπής που ακόμα και σήμερα μοιράζονται Εβραίοι, Γερμανοί και Πολωνοί.
Ο Σπίλμαν, –γεννήθηκε το 1911- που σπούδασε μουσική στο ωδείο της Βαρσοβίας, ήταν απόφοιτος της Ακαδημίας τεχνών του Βερολίνου και πιανίστας στην πολωνική ραδιοφωνία, δεν εγκατέλειψε τη Βαρσοβία μετά τη γερμανική εισβολή…..σύντομα εγκλωβίστηκε στο γκέτο και καθημερινά πήγαινε για δουλειά στην «καθαρή» πλευρά της πόλης…..και τελικά έμπαζε μέσα στο γκέτο παράνομα από τρόφιμα μέχρι πολεμοφόδια για τους Εβραίους που αντιστέκονταν στα σχέδια και τη βαρβαρότητα των κατακτητών…..γιατί υπήρχαν κι αυτοί –κι αυτό είναι μια απ’ τις μεγάλες αλήθειες του βιβλίου- όπως υπήρχαν κι οι άλλοι -τα πρόβατα επί σφαγή, οι αφημένοι στη μοίρα τους- αλλά κι εκείνοι οι αισχροί που στελέχωσαν την
Εβραϊκή αστυνομία, μπας και φιλιώσουν με τους Γερμανούς και τη σκαπουλάρουν…..και το βιβλίο είναι μια τέλεια καταγραφή γι αυτές τις καταστάσεις…..αλλά λέει κι άλλα…..για τα εγκλήματα που διέπραξαν –ας πούμε- οι συνεργαζόμενοι με τους Γερμανούς Ρώσοι, Πολωνοί, Λιθουανοί και Ουκρανοί…..μιλάει για τον αντισημιτισμό των Πολωνών, αλλά και για τους Πολωνούς που διακινδύνευσαν τη ζωή τους προσφέροντας καταφύγιο σε εβραίους…..και τέλος η έκδοση συνοδεύεται από ημερολόγια του σωτήρα του –του λοχαγού Χόζενφελντ- ένα ντοκουμέντο σημαντικότατο που διαψεύδει αβίαστα την άποψη ότι η Γερμανική κοινωνία αγνοούσε τα εγκλήματα του στρατού της στα κατεχόμενα, και ταυτόχρονα δείχνουν τις δυνατότητες και κυρίως τις διαθέσεις αντίστασης που υπήρχαν ακόμα και μέσα στους κόλπους του ίδιου του Γερμανικού καθεστώτος.
Ο Σπίλμαν τέλος, εργάστηκε σαν μουσικός διευθυντής του Πολωνικού ραδιοφώνου από το 1945 έως το 1963, συνέθεσε μιούζικαλ, τραγούδια και μεταξύ άλλων ένα κοντσέρτο για βιολί και την συμφωνική σουίτα «Η ζωή των μηχανών» στις 6 Ιουλίου του 2000.
omorfo!
ΑπάντησηΔιαγραφή